‘जल ही अमृत’ यशस्वी उपक्रमात पिंपरी चिंचवडचा झळाळता नावलौकिक..!

१९ सांडपाणी प्रक्रिया केंद्रांना स्टार मानांकन; शासनाकडून एकूण ३८ कोटी ५० लाख रुपयांचे प्रोत्साहनपर बक्षीस जाहीर, पिंपरी चिंचवडच्या पर्यावरण संवर्धनाला नवा आयाम! (मॅक्स मंथन डेली न्यूज, पिंपरी)

पिंपरी, ६ जून २०२५: पिंपरी चिंचवड महानगरपालिकेने पर्यावरण आणि जलव्यवस्थापनाच्या क्षेत्रात एक नवा आदर्श निर्माण केला आहे! केंद्र सरकारच्या ‘अमृत २.०’ योजनेअंतर्गत राबविण्यात आलेल्या “जल ही अमृत” या महत्त्वाकांक्षी उपक्रमात पिंपरी चिंचवड महापालिकेच्या १९ सांडपाणी प्रक्रिया केंद्रांनी (एसटीपी) उल्लेखनीय कामगिरी करत राज्याचा गौरव वाढवला आहे. महापालिकेच्या या उत्कृष्ट कार्याची पोचपावती म्हणून, शासनाकडून एकूण ३८ कोटी ५० लाख रुपयांचे प्रोत्साहनपर बक्षीस जाहीर करण्यात आले आहे. जागतिक पर्यावरण दिनाचे औचित्य साधून आज हा ऐतिहासिक सन्मान सोहळा संपन्न झाला.

आयुक्तांचे दूरदृष्टीचे मार्गदर्शन: ‘एकात्मिक सांडपाणी कृती आराखडा’

या सन्मान सोहळ्यात बोलताना पिंपरी चिंचवड महानगरपालिकेचे आयुक्त तथा प्रशासक शेखर सिंह यांनी महापालिकेच्या यशाचे कौतुक केले. ते म्हणाले, “‘जल ही अमृत’ उपक्रमात पिंपरी चिंचवड महापालिकेचे नाव ५ स्टार रेटिंगमध्ये आहे. स्टार रेटिंगमध्ये वरच्या क्रमांकावर पिंपरी चिंचवड महानगरपालिकेच्या सर्व १९ मैलाशुद्धीकरण केंद्रांना मानांकन प्राप्त झाले आहे. ही अत्यंत अभिमानास्पद बाब आहे. जागतिक पर्यावरण दिनानिमित्त हे यश साजरे करताना विशेष आनंद होत आहे.”

वाढत्या लोकसंख्येला विचारात घेऊन महापालिकेने ‘एकात्मिक सांडपाणी कृती आराखडा’ (Integrated Wastewater Action Plan) तयार केला असल्याचेही आयुक्तांनी सांगितले. “शहरातील सांडपाण्याचा जास्तीत जास्त पुनर्वापर कशा पद्धतीने करता येऊ शकतो, या दृष्टीने नियोजन सुरू आहे,” असेही त्यांनी अधोरेखित केले. यापुढेही सांडपाणी प्रक्रिया केंद्रांनी अशीच कामगिरी करून सातत्य राखावे, असे आवाहन त्यांनी केले.

जागतिक पर्यावरण दिनानिमित्त विशेष आयोजन आणि गुणगौरव

जागतिक पर्यावरण दिनाचे औचित्य साधून आज (६ जून) महापालिकेच्या पर्यावरण विभागाच्या वतीने चिंचवड येथील ऑटो क्लस्टर सभागृहात चर्चासत्रे, मार्गदर्शन, गुणगौरव आणि ‘माझी वसुंधरा शपथ’ अशा विविध कार्यक्रमाचे आयोजन करण्यात आले होते. याच कार्यक्रमात ५, ४ व ३ स्टार मानांकन मिळवलेल्या जलशुद्धीकरण केंद्र प्रमुखांचा स्मृतीचिन्ह व सन्मानपत्र देऊन सत्कार करण्यात आला.

आजच्या सत्कारार्थीमध्ये सांडपाणी प्रक्रिया केंद्रांमध्ये कार्यरत १७ केंद्र प्रमुख (प्लांट इन्चार्ज), ९ रसायनतज्ञ (केमिस्ट) आणि ५ जलशुद्धीकरण केंद्र चालक यांचा समावेश होता, ज्यांनी आपल्या अथक परिश्रमातून हे यश संपादन केले.

मान्यवरांची उपस्थिती आणि प्रशासकीय सहभाग

या महत्त्वपूर्ण कार्यक्रमाला अनेक वरिष्ठ अधिकारी आणि मान्यवर उपस्थित होते. यामध्ये अतिरिक्त आयुक्त विजयकुमार खोराटे, शहर अभियंता मकरंद निकम, महाराष्ट्र प्रदूषण नियंत्रण मंडळाचे उपविभागीय अधिकारी मंचक जाधव, मुख्य अभियंता संजय कुलकर्णी, प्रमोद ओंभासे, सह शहर अभियंता बापू गायकवाड, देवन्ना गट्टूवार, आरोग्य विभागाचे उपायुक्त सचिन पवार, कार्यकारी अभियंता हरविंदरसिंह बन्सल, सोहन निकम, अनिल भालसाखरे, स्मार्ट सिटीचे सह मुख्य कार्यकारी अधिकारी किरणराज यादव, जनता संपर्क अधिकारी प्रफुल्ल पुराणिक, मुख्य केमिस्ट उमा भोगे, आरोग्य कार्यकारी अधिकारी गणेश देशपांडे, बालेवाडी येथील निकमार युनिवर्सिटीचे प्रा. डॉ. श्रीधर कुंभार, महाराष्ट्र पर्यावरणमंडळाचे फिल्ड ऑफिसर सीमा सावळे, सुर्यकांत शिंदे व अन्य अधिकारी-कर्मचारी उपस्थित होते.

एसटीपीची क्षमता आणि मानांकनाचे निकष

पिंपरी चिंचवड महापालिकेच्या कार्यक्षेत्रात एकूण ३७६ एमएलडी (मिलियन लिटर पर डे) क्षमतेची १९ सांडपाणी प्रक्रिया केंद्रे कार्यरत आहेत. ही केंद्रे १९८७ पासून ते २०२५ पर्यंत विविध कालखंडात कार्यान्वित झाली आहेत.

केंद्र शासनाच्या मानांकनासाठी ऑक्टोबर २०२४ आणि जानेवारी २०२५ मध्ये दोन टप्प्यांमध्ये सर्वेक्षण करण्यात आले होते. यामध्ये युनिट ऑपरेशन, देखभाल यंत्रणा, डिस्चार्ज मानके (Discharge Standards), स्वच्छता, कर्मचारी व्यवस्थापन, बायोसोलिड्स पुनर्वापर (Biosolids Reuse), पर्यायी ऊर्जा वापर (Alternate Energy Use) व नाविन्यपूर्ण उपाय (Innovative Measures) अशा विविध निकषांचा समावेश होता. या कठोर निकषांवर खरे उतरून पिंपरी चिंचवडने हे यश मिळवले आहे.

अतिरिक्त आयुक्त आणि मुख्य अभियंत्यांचे मत

पिंपरी चिंचवड शहरात असा सन्मान सोहळा प्रथमच आयोजित करण्यात आला आहे. महापालिकेकडून करण्यात आलेल्या सर्वेक्षणामध्ये ४ प्रक्रिया केंद्रांना ५ स्टार नामांकन मिळाले आहे. अतिरिक्त आयुक्त विजयकुमार खोराटे यांनी मत व्यक्त केले की, “हे मानांकन समाधानकारक आहे. तथापि, आपले पुढील ध्येय हे सर्व एसटीपी केंद्रांना ५ स्टार मानांकन मिळवून देणे हे आहे आणि त्यासाठी आपण सर्वांनी प्रयत्न करणे आवश्यक आहे.”

पर्यावरण अभियांत्रिकी विभागाचे मुख्य अभियंता संजय कुलकर्णी म्हणाले, “आपण सामाजिक बांधिलकीतून पर्यावरणाचे आणि समाजाचे काहीतरी देणे लागत असतो, ही जाणीव ठेवून काम प्रामाणिकपणे करणे गरजेचे आहे. ‘जल ही अमृत’ उपक्रमाने शाश्वत जलव्यवस्थापनाचा एक नवा मापदंड प्रस्थापित केला आहे. या उपक्रमात सहभागी सर्व यंत्रचालक, रसायनतज्ञ, ठेकेदार व कर्मचारी यांचे मी मनःपूर्वक अभिनंदन करतो.”

कार्यक्रमाचे प्रास्ताविक पर्यावरण विभागाचे मुख्य अभियंता संजय कुलकर्णी यांनी केले, तर सूत्रसंचालन, माझी वसुंधरा शपथेचे वाचन आणि आभार जनता संपर्क अधिकारी प्रफुल्ल पुराणिक यांनी मानले.

शहरातील १९ सांडपाणी प्रक्रिया प्रकल्पांना एकूण ३८ कोटी ५० लाखांचे बक्षीस!